PDF olarak indirmek için tıklayınız.

YATIRIM PSİKOLOJİSİ

Yatırım yapmak; matematik, ekonomi ve psikolojinin birleşimidir. Bu üç alanda da kendimizi hazır hissettiğimiz noktada işlem yapmalıyız. Dolayısı ile birikimlerimizi değerlendirirken bizleri etkileyen faktörleri birkaç yönden ele almakta fayda var;

-Riskinizi önceden sınırlayın. Spekülasyona ayıracağınız parayla kar etme ihtimaliniz olduğu kadar kaybetme riskiniz olduğunu da göz önünde bulundurun. Başka bir amaç için biriktirilen paralarla yapılan spekülasyonlarda, alınan kararların sağlıklı olmadığı gözleniyor. Başarılı alım/satım kararları için zihnin bağımsız olması gerekir. Kararların, kaybetme korkusu altında verilmesi hatalı sonuçlar doğurabilir.

– Kendi kendinizi tanıyın. Spekülatif hareketlerde duygulara hakim olmak gerekir. Eğer girdiğiniz bir pozisyon gece uykularınızı kaçırıyorsa, o pozisyonu mutlaka kapatmalısınız. Borsalarda olaylar çok çabuk geliştiği için, pozisyon almış kişiler günlük olayların etkisinde kalmamalıdır.

– Minimum lot büyüklükleri ile işlem yapın. FX tecrübeniz yoksa, ilk alışlarınızı küçük miktarlarda ve fazla hareketli olmayan ürünlerde paritelerde yapın. Alım/satımdaki zamanlamanın önemini kavrayın.

– Ara verin. Her gün yapılan alım satımlar, kişinin karar verme yeteneğini köreltebilir. Başarılı spekülatörler, hatalı kararlarının artmaya başladığını hissettiklerinde, borsayı unutup tatile giderler.

– Kendi fikrinizle, başkalarının fikrini birbirinden ayırın. Dış görüşlerden her durumda etkilenirseniz, sürekli karar değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Çevrenizde her zaman sizi ikna edecek mantıklı sebepler olabilir.

– Emin olmadığınız zamanlarda işlem yapmayın. Kendinizi her gün alım/satım yapmak zorunda hissetmeyin. Başarılı sonuca ulaşabilmek için disiplinli olmanız ve sabırla iyi fırsatları beklemeniz gerekir. Bir pozisyona girmişseniz sonucunu bekleyin. Şüpheleriniz varsa, pozisyonunuzu kapatıp kenara çekilin.

– Serbest fiyatlı emir vermeyin. Kısa vadeli alım satım yapan spekülatörlerin serbest fiyatlardan kaçınması gerekir. Limitli fiyat emirleri kullanmak daha doğrudur. İnandığınız hissede bir kaç basamak ucuz alma hesabı yapmayın.

– Aşağı doğru ortalama yapmayın. Önceden aldığınız bir parite veya kıymetli madenin fiyatı düşünce ek alımlar yaparak maliyetlerinizi düşürmeye çalışmayın. Aşağı giden fiyatlarda hiç bir zaman ortalama yapılmaz. Eldekilerin satışı daha doğrudur. Yükselen fiyatlarda ek alım yapılması mümkündür. Bunun da piramit gibi kademeli olması gerekir.

– Yüksek miktarlardaki alımı tek fiyattan yapmayın. Büyük portföyler için yapılan alımı, bir kaç güne ve değişik fiyatlara yayın. İlk alım yapıldıktan sonra hareketin doğru olup olmadığını gözleyin. Pazarın yönünde aksi bir değişiklik yoksa alıma devam edin.

– Kaybeden bir pozisyona hiç bir zaman ek alım yapmayın. Kendinize ve açtığınız pozisyona ne kadar güvenirseniz güvenin, eğer zarar ediyorsanız ek alım yapmayın. Terste kalmanız, sizin piyasanın yönüne uyum sağlayamadığınızı gösterebilir. Maliyet düşürme çabası pozisyonu daha da kötüleştirir.

– Tepe ve dip noktalardan kaçının. Alçalan trendde fiyatın her yukarı çıkışı, trendin o seviyeden değişeceğini göstermez. Her dönüş noktasında, burası en düşük yerdi diye alım yapmak size çok pahalı bir ders olabilir. Tepe ve dip noktaların kendilerini ispat etmelerini beklemek daha az zararlıdır. En tepede satmak, en dipte almak çabasında olmayın.

– Beklentiyi alın. Beklentiden iyi gelen bir ekonomik açıklamanın o para birimi üzerinde olumlu etkisi olmaktadır. Kriz dönemlerinde ise güvenli liman olarak söz edilen enstrümanlara yönelim gerçekleşir.

– Küçük hesaplar yapmayın. Seçtiğiniz hissenin yükseleceğine gerçekten inanıyorsanız, ucuz almaya çalışmayın. Piyasa fiyatının 100 lira altında almaya çalışırken, ürünün kaçırabilirsiniz. Birkaç kademe ucuz almaya çalışmak bazen çok önemli fırsatların kaçmasına sebep olur. Kararlı olun. Karar verdiğiniz zaman beklemeyin, uygulayın. – İçinde bulunduğunuz trendleri izleyin. Fiyat trendi, en iyi dosttur. Bir yatırım enstrümanının uzun vadeli trendi, orta vadeli trendi ve kısa vadeli trendi hakkında bilginiz olmalıdır. Bazen biri yukarı diğeri aşağı doğru olabilir. Hangi zaman diliminde spekülasyon yapmak istediğinizi tayin etmelisiniz.

– Trend dönüşlerini kollayın. Bazı spekülatörler, alım/satım kararlarını oluştururken, dikkatlerini bu noktaya toplarlar. Fiyatın trend çizgisi dışına çıkması ve orada kendini ispat etmesi çoğunlukla trend dönüşünü ortaya koyar. Yükselen çizginin aşağı doğru geçilmesi sat, alçalan çizginin yukarı doğru geçilmesi al sinyali sayılır.

– Pazarın değişen momentumuna bakın. Eğer borsa her gün yükseliyor fakat yükseliş her gün daha azalıyorsa, bu piyasanın aşağı döneceğini gösterir. Momentum zayıflamaktadır. Borsa günlerdir düşüyor fakat düşüş hızı gittikçe azalıyorsa, yön değiştirme zamanı yaklaşmaktadır. Piyasanın momentumu artmaktadır.

– Kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın.

– Alım/satım kararlarınızı o günkü fiyata dayandırmayın. Fiyat çok düştü, artık düşmez veya çok yükseldi artık yükselmez sanmayın. Fiyatların alt ve üstüne kendiniz sınır koymayın. Çünkü fiyatlar sınır tanımaz. Birkaç senede hiç ummadığınız kadar yükselebilir veya alçalabilir. Yatırımcılar, para kaybettikleri zamanlarda bunu ”disiplin eksikliğine” bağlarlar, bunun da en önemli sebebi orta ve uzun vadeli hedeften şaşmak ve karamsarlığa bürünmektir. Tıpkı zayıflamak için diyet yapmak gibi. Kilo vermek için sıkı diyet yapıp, hemen kilo vermeye çalışmak, başarısız sonuç doğuracağı gibi, kısa sürede zengin olma arzusunda değil, orta ve uzun vadeli makul hedefler ile yatırım yapılmalıdır.